Diyaliz Hakkında Genel Bilgiler
Vücutta birikmiş üre gibi zararlı maddelerin ve aşırı suyun bir membran (Dializör) aracılığı ile vücuttan uzaklaştırılması işlemidir. İlerlemiş böbrek yetmezliğinin tedavisinde kullanılır. Diyaliz tedavisi, bozulmuş böbrek işlevlerinin bir kısmını düzenleyerek yaşamın devam etmesini sağlar. 30–40 yıl önce ilerlemiş böbrek yetmezliği olan hastalar, günler ya da haftalar içinde kaybedilirdi. Diyaliz teknolojisinde sağlanan gelişmeler, bu hastalarda önce yaşam süresini uzatmış, daha sonra yaşam kalitesinin artmasını sağlamıştır. Bu nedenle günümüzde diyaliz hastaları şanslıdır.
Diyaliz tedavisi iki şekilde uygulanabilir.
- 1. Hemodiyaliz
- 2. Periton diyalizi
Böbrek Yetmezliği Tedavisinde Hemodiyaliz
Böbrek yetmezliğinde yediğimiz tüm yiyeceklerin vücudumuzda parçalanması ile oluşan ve normalde idrarla atılan zararlı maddeler ile fazla sıvı atılamamakta ve vücudumuzda birikmektedir. Hemodiyaliz, bu maddelerin ve suyun vücudumuzdan uzaklaştırılmasını sağlayan bir tedavi şeklidir.
Hastanın kanı genellikle ön kolda oluşturulan Fistül veya kateter aracılığı ile vücut dışına alınarak ince zardan yapılmış borucuklardan oluşmuş diyalizör denen malzemenin içinden geçirilir. Böylelikle atılması gereken zararlı maddeler ve fazla sıvının vücuttan uzaklaştırılması sağlanır.
Hemodiyaliz tedavisi hastanın böbrek yetmezliğinin şiddetine, yaptığı idrar miktarına bağlı olarak haftada 2 kez 4-6 saat süre ile uygulanır. Yetersiz hemodiyaliz tedavisi hastada hasara ve ölümlere yol açabilir. Hemodiyaliz tedavisi genellikle hastanede veya bir hemodiyaliz ünitesinde uygulanır. Ancak uygun makine ve donanımla evde de uygulanabilir. Türkiye'de yaklaşık 25 bin hemodiyaliz hastası vardır.
Böbrek yetmezliği geliştiğinde:
- - Nefes darlığı
- - Bulantı
- - İştahsızlık
- - Halsizlik
- - Bacaklarda, yüzde şişmeler
- - Kilo kaybı
- - Uyku bozukluğu görülür.
Diyalizin Yeterli Olması
- - Kendinizi daha sağlıklı hissetmenizi sağlar
- - Sizin ve ailenizin ihtiyaçlarını daha etkili olarak karşılayabilmenize yardımcı olur
- - Uzun ve kaliteli bir yaşam sürdürmenizi sağlar
- - Hastaneye yatmanıza neden olabilecek her türlü tıbbi problemlerin ortaya çıkmadan engellenmesini sağlar. Hemodiyaliz seanslarınızın tek bir kez aksaması dahi diyaliz yeterliliğiniz açısından çok olumsuz etkiler yaratabilir.
Diyaliz Takibinde:
Diyaliz esnasında kan örnekleri alınır. İdrar toplamanız da söylenebilir. Bu tetkiklerle diyalizinizin kanınızdaki üreyi ne kadar azalttığı hesaplanır. Göz önüne alınması gereken diğer bir önemli ölçüt de diyaliz öncesindeki ve sonrasındaki kilonuzdur. Böylece:
- - Tedavinizi daha iyi planlamak
- - Hedeflenen diyaliz dozuna ulaşmada hatayı ortadan kaldırmak mümkün olur.
Tedaviniz Sırasında:
Diyaliz süresince kramp, bulantı, baş ağrısı ve baş dönmesi olmazsa tedavinizi rahatça tamamlayabileceksiniz. Bu belirtiler ortaya çıktığında hekimlerinizi bilgilendirirseniz tedavinizde gerekli değişiklikleri yaparak sorunu çözebileceklerdir.
- - Sıvı çekim hızının ayarlanması
- - Diyalizat sodyum miktarının ayarlanması
- - Hipertansiyon ilaçlarınızın miktarı ve cinsinin kontrolden geçmesi
- - Kuru ağırlığınızın ayarlanması
- - Diyalizat ısısının azaltılması gerekebilir.
Kendinize, diyetinizi kontrol ederek ve tedaviler arasında alınan sıvıyı kısıtlayarak yardımcı olabilirsiniz. Fazla sıvı almanız diyaliz esnasında fazla sıvı çekilmesine ve tedavi esnasında kendinizi kötü hissetmenize sebep olacaktır.
Göreviniz:
Hiçbir diyaliz tedavinizi atlamayın. Size önerilen sıklık ve süreye uyun. Diyetinize ve size izin verilen sıvı miktarının üstüne çıkmamaya gayret edin.